Certame "Fondo de proxectos culturais Reino de Galicia 2021-22"

O coñecemento e socialización colectiva e compartida do pasado, da propia historia, veu constituíndo unha das liñas de acción cultural e educativa máis relevantes dos poderes públicos en calquera sociedade e época.

As circunstancias históricas e políticas fixeron que na construción e difusión social da explicación do pasado propio Galicia carecese de ferramentas capaces de garantir a investigación, a fixación, o ensino e a reprodución do coñecemento neste campo. Aínda hoxe segue a ser unha carencia notable no que atinxe a determinados ámbitos. Nas décadas dos 70 e 80, por exemplo, a historia medieval de Galicia apenas existía nos plans de estudo da Facultade de Xeografía e Historia da Universidade de Santiago, e cando aparecía nunca era desde o enfoque do estudo da historia política. Xeracións de alumnos e alumnas formáronse con base nuns contidos en que existía con centralidade o relato político construído da Historia de España (iberos, visigodos, reconquista, Reis Católicos, Austrias, Borbóns), mais onde non tiña cabida o nacemento, consolidación e desaparición do Reino medieval de Galicia, desde a Galicia sueva até a división provincial de Javier de Burgos en 1833. Só a partir dos anos 90 esta situación comeza a mudar, grazas fundamentalmente ao traballo entusiasta de persoas historiadoras e ensaístas que sinalan nas súas publicacións a necesidade de poñer o foco sobre a historia medieval galega, verdadeira época de esplendor social, cultural e económico que, porén, se mantiña oculta á sociedade galega actual.

A Deputación da Coruña, desde o exercicio das súas competencias no ámbito da cultura, quere contribuír con esta convocatoria e con outras iniciativas que vai desenvolver nos anos vindeiros a combater a desmemoria e o esquecemento sobre o pasado medieval de Galicia. A sociedade galega actual precisa coñecer o seu pasado para comprenderse mellor na actualidade e poderse pensar con máis capacidade cara o futuro. A propia existencia e as relacións galegas con Portugal, os porqués da inventio da tumba do Apóstolo Santiago, o feito de que reis de Castela, Toledo ou León escribisen en galego e que nesta lingua florecese a expresión literaria máis relevante e culta do medievo peninsular, as tensións políticas e sociais do século XIV e XV, a conformación do Reino suevo de Galicia como o primeiro reino europeo, a verdadeira natureza histórica de figuras como Pardo de Cela, Xelmírez ou Don García, a revolta burguesa das Irmandades contra o poder feudal dos señores ou a propia existencia na actual Catedral de Santiago dun Panteón Real son algúns dos moitos elementos que nos interpelan aínda hoxe como sociedade, á espera de a través deles podérmonos coñecer, recoñecer e interpretar de maneira máis consciente e rigorosa, á marxe de caricaturas ou paradigmas instalados durante séculos.